Haardhout
OOKIKKOOK, oktober 2022
Op het platteland in Frankrijk staat in ieder huis wel een houtkachel en wordt er voor de verwarming van huizen nog veel met hout gestookt. Het schijnt zelfs dat in 9 miljoen Franse huizen hout gebruikt wordt voor de verwarming. Als je dan bedenkt dat een gemiddeld gezin 20 à 30 m³ hout per jaar nodig heeft om een woning te verwarmen, dan gaat er heel wat door de schoorstenen heen. Daarvoor is veel hout nodig, maar Frankrijk heeft natuurlijk heel veel bossen en er zijn ook productiebossen speciaal voor hout. Op het platteland hebben boeren vaak een eigen stuk bos waar ze hun hout vandaan halen. Vanwege dit veelvuldig gebruik van hout voor verwarming moeten de houtkachels, de laatste jaren, wel aan bepaalde eisen voldoen (label Flamme Verte) en zijn zo sterk verbeterd en zuiniger geworden o.a. door completere verbranding waardoor een hoger rendement verkregen wordt en ze zo ook minder belasting voor het milieu veroorzaken. Tegenwoordig zijn er ook ‘pellet kachels’ die gestookt worden met een soort van geperste houtsnippers of -korrels, de zogenoemde ‘pellets’ of op z’n Frans: “granulés de bois” en dit soort kachels schijnen ook weer zuiniger te zijn.
Wij hebben ook een houtkachel, maar omdat we het grootste gedeelte van de winter in Nederland zijn, gebruiken we niet veel hout. Maar als we in het najaar in Jaufrenie zijn, wordt het vooral ’s avonds kouder en dan is het heerlijk om een lekker knapperend haardvuur in onze stoere houtkachel te maken en daar hebben we wel hout voor nodig. Door het jaar heen verzamelen we al het grove snoeihout wat uit onze eigen tuin komt, dat laten we drogen om het later in onze kachel te kunnen opstoken. Meestal is dat niet genoeg en dan kopen we wat extra hout. Dit hout bestellen we in een naburig dorp bij een jonge boer, die Alexandre heet en naast zijn dagelijkse werk ook haardhout verkoopt. Alexandre is een timide, vrijgezel die bij zijn ouders woont en een mooi bedrijf met moderne tractors en machines heeft. Zijn moeder helpt hem met zijn bedrijf en zijn vader, die als chauffeur werkt, steek naast zijn werk ook de handjes uit de mouwen en is bovendien gemeenteraadslid van het dorpje waar ze wonen. Als je hout bestelt bij Alexandre moet je dat in de zomer doorgeven en dan komt hij het in september of oktober brengen. Haardhout bestellen is hier in Frankrijk niet zo eenvoudig, want ze hebben hier heel andere benaderingen en benamingen voor de hoeveelheden en hoe je het geleverd wilt hebben en dat kan zelfs ook nog per streek/regio verschillen. Ze hebben het hier over: “mètre cube, stères en cordes” en ook over “tonnes of brasses” en dan hebben we het nog niet over de vochtigheidsgraad en het soort hout gehad zoals eik, es, beuk, kastanje enz.
Maar wat is nu een ‘mètre cube’, ‘stère’ of een ‘corde?’: Een stère neemt het volume in van ‘un mètre cube’, 1 m³ gestapeld haardhout, dit weegt ca. 450 kilo en bestaat uit gekapt en gekliefd rondhout met een lengte van 1 m. Je kunt deze gekapte en gekloofde stammetjes ook één keer doormidden of in drie stukken gezaagd bestellen, maar dan is bij de stukken van 50 cm een stère 0,8 m³ en bij de op 33 cm lengte gezaagde blokken is een stère 0,7 m³. Doordat er bij de kortere stammetjes minder lege ruimten zijn, zou je met deze maatvoering dezelfde hoeveelheid haardhout krijgen. In veel gebieden gelden dan 3 stères als één corde en in sommige andere streken gaan er weer 4 stères in een corde. Al naar gelang de regio kun je ook bestellingen doen in ‘tonnes’: met lengtes tussen de 1,25 en 1,5 bij 1m³, of in ‘brasses’ met lengtes 1,60 bij 1,60 bij 1 m³ (brasses = vadem, oude lengtemaat die overeenkomt met de spanwijdte van de armen). Het komt er altijd wel op neer dat hoe kleiner je de blokken gezaagd wilt hebben hoe duurder ze zijn. Vaak is het ook weer voordeliger als je het hout zelf ophaalt, dan dat je het laat bezorgen.
De eerste keer toen ik Alexandre probeerde uit te leggen hoeveel en wat voor haardhout we wilden hebben, had ik veel moeite met het bestellen en kwam ik er maar niet uit, uiteindelijk heeft hij ons toen maar een partijtje met gemixt kastanje- en eikenhout gebracht. Toen het bezorgd werd was het formaat en de hoeveelheid precies wat we nodig hadden, maar voor mij was het nog steeds niet te begrijpen wat er nu geleverd was en was het ook niet te controleren, vooral omdat het op een grote hoop op de oprit gestort werd. Het was dus gewoon een kwestie van wederzijds vertrouwen. Alexandre heeft ons nu al heel wat jaren hout geleverd en ons nog nooit in de steek gelaten. Haardhout bestellen doen we daarom altijd weer bij hem en bovendien ook nog in het Frans. Dat gaat best wel gemakkelijk, want Alexandre weet wat we nodig hebben en we bestellen dus geen: “mètre cube, stères, cordes, tonnes of brasses”, maar iedere keer gewoon:
“La même que la dernière fois”, of te wel: ”Hetzelfde als de vorige kéér”.
Met de groeten uit Jaufrenie, P+P
