Cornuelle

OOKikKOOK maart 2023

De Fransen zijn chauvinistisch, ze zijn trots op hun roots, geboorteplaats en de streek waar ze vandaan komen. Dat merk je ook aan al de producten en specialiteiten uit de diverse plaatsen en streken, die door plaatselijke bewoners zo zijn geprezen dat ze grote bekendheid verkregen hebben. Voorbeelden daarvan zijn de zeep uit Marseille, mosterd uit Dion, cognac uit Cognac, roquefort kaas uit Roquefort-sur-Soulzon, porselein uit Limoges, crêpes uit Bretagne, provençaalse kruiden uit de Provence, flammkuchen uit de Elzas, boeuf bourgignon uit Bourgondië enz. En zo zijn er heel veel plaatselijke Franse producten waar de lokale bewoners ontzettend trots op zijn.

Wij wonen op zeven kilometer afstand van het dorpje Villebois-Lavalette, dat in het Franse departement de Charente ligt, net tegen de grens van de Dorgogne. Het plaatsje heeft bijna 800 inwoners, er is een middelgrote supermarkt, waar veel van de bewoners werken. Op het hoogste punt van het dorp staat een kasteel, dat men al jarenlang aan het restaureren is. Het heeft een oud gezellig centrum, waar zelfs een keer filmopnames zijn genomen voor een historische film. Er is een bakker, een slager, een restaurant, een cafeetje, een cadeau c.q. souvenierwinkeltje en een kleine ‘Office de Tourisme’. Op zaterdagochtend is er op het dorpsplein, onder de 17e-eeuwse markt-overkapping, een mini- markt met kraampjes van ondernemers uit de streek. Villebois-Lavalette is dus een klein rustig Frans dorpje op het platteland van de Charente waar zelden iets gebeurt. Het bijzondere is nu, dat ze hier wel een aparte lokale

specialiteit hebben met een eeuwenlange traditie waarvan de dorpsbewoners claimen, dat het zijn oorsprong heeft in Villebois-Lavalette. Deze specialiteit is wel niet zo bekend, dat ze het bijvoorbeeld in Parijs ook zouden kennen, maar wel in de omgeving en in de Charente en daar is de plaatselijke bevolking best trots op. Ze hebben hier namelijk een heel speciaal koekje de: “Cornuelle”. Deze Cornuelle is een plat zandkoekje in de vorm van een gelijkzijdige driehoek waarvan de zijdes ongeveer 16 centimeter zijn. De randen zijn gekarteld en het heeft een gat in het midden met een diameter van ca 3 cm en de koek is bestrooid met anijsmuisjes. Cornuelles worden traditioneel rond de paastijd bereid en gegeten. De bakker in Villebois-Lavalette staat er vooral om bekend, maar ze worden ook elders gemaakt en in de plaatselijke supermarkt en ook op andere plaatsen verkocht. Tegenwoordig bestaan er wat meer bewerkte recepten en worden er ook cornuelles van bladerdeeg gemaakt. Die worden dan gevuld met slagroom en aardbeien, met banketbakkersroom of met verschillende smaken crème mousseline, zoals vanille, citroen of oranjebloesem. De simpele authentieke cornuelles bestrooid met anijsmuisjes blijven wel de meest gangbare.

De cornuelles zijn oorspronkelijk in de middeleeuwen ontstaan. Volgens een regionale legende, vierden de mensen met heidense feesten de komst van het voorjaar en de vernieuwing van de vruchtbaarheid. Dit deden ze o.a. met driehoekige koeken, met een gat erin, die speciaal gemaakt werden voor deze feesten. De cornuelle zou symbool staan voor vruchtbaarheid en de vorm zou een voorstelling van het vrouwelijk geslacht zijn. In de achttiende eeuw was de bisschop van Limoges niet gelukkig met deze heidense gewoontes. Hij heeft het feest voor de vruchtbaarheid getolereerd, maar de symboliek van de vrouwelijke, driehoekige vorm omgevormd naar het christelijke dogma van de heilige drie-eenheid. De zijden van de cornuelle driehoek vertegenwoordigen volgens de kerk: God de Vader, God de Zoon en de Heilige Geest. In het gat middenin de koek zou dan met palmzondag de gezegende buxus(palm)takjes gestoken kunnen worden en zo wordt de cornuelle tot aan de dag van vandaag nog steeds gebruikt.

Dat ze in Villebois-Lavalette trots zijn op hun cornuelle is duidelijk, want overal in het dorp zie je afbeeldingen van het driehoekige koekje. Rondom Pasen hangen er door het dorp slingers met driehoekige cornuelle-vlaggetjes. Op Palmzondag worden elk jaar de buxus(palm)takjes gezegend en dan is er een processie door het dorp met reuze-cornuelles, die daarna in stukjes gebroken worden om te worden uitgedeeld. Er wordt dan ook op de ‘Place des Halles’ een markt georganiseerd de ‘Foire des Rameaux et des Cornuelles’ die de hele dag in het teken van deze lokale driehoekige specialiteit staat. Sommige dorpsbewoners dragen tijdens de markt zelfs driehoekige hoofddeksels. Voor de toeristen zijn er door het hele centrum kleine, driehoekige, koperen cornuelles op muren en stenen bevestigd, die een tour door het dorp aangeven.

Op één van een veel gebruikt verkeerskruispunt in het dorp, ligt in het middelpunt, een met klinkertjes gevormde cornuelle van 3 bij 3 meter. Waar de doorgaande D17 door het dorp loopt, is ook een driehoekige rotonde terug te vinden, met een grasgazon en boompjes in het midden. Wat niet bij iedereen opvalt, is dat het overkapte plein ’Place des Halles’, waar de markt altijd gehouden wordt, ook de vorm van een driehoek heeft. Al deze aanwezige driehoeken zijn op zichzelf mysterieus en ik vraag mijzelf toch wel af of er misschien, zonder dat we het weten, al eeuwenlang nog meer driehoekige symbolen te vinden zijn in dit dorp…..

Mocht u een keer in Villebois-Lavalette komen moet u zeker bij de bakker, aan de het overdekte dorpsplein, cornuelles gaan kopen en als u dan toch in het dorp bent, raad ik u aan om eens goed rond te kijken, want wie weet ontdekt u dan nog meer verborgen driehoeken. *******

Geïnspireerd door de driehoekige cornuelle van Villebois-Lavalette ben ik achter het recept voor deze zandkoekjes aangegaan. De cornuelle heeft vooral zijn eigen smaak door de anijsmuisjes op het koekje en niet te vergeten het scheutje pastis wat aan het deeg toegevoegd wordt. Hierbij het recept.

Ingrediënten: 500g bloem, 250g zachte boter, 240g poedersuiker, 3 eieren, ½ zakje bakpoeder, 1 el pastis (of andere anijsdrank), 1 el vanille-extract, 60g anijsmuisjes, 1 eigeel + el melk voor de goudgele glans. Bereiding: Meng de suiker en boter in een kom (niet te lang roeren, het mengsel mag niet wit kleuren). Voeg vervolgens de eieren een voor een toe, daarna de pastis en de vanille. Meng de bloem, suiker en bakpoeder in een andere kom en kneed dit deeg vervolgens met het boter-suiker mengsel tot een homogene bal. Dek de kom met vershoudfolie af en laat het deeg gedurende 1 uur in de koelkast rusten. Warm de oven voor op 180°. Rol het deeg uit op een met bloem bestoven keukenblad tot een dikte van 5mm en snijd er driehoeken uit met zijdes van ca 15/16cm. Gebruik een liniaal om de driehoeken af te tekenen en een deegwieltje om de zijdes een kartelrandje te geven. Maak een gat met een diameter van ca. 3cm in het midden van de driehoeken. Leg de cornuelles op een met bakpapier bedekte bakplaat. Trek met een vork van hoek tot hoek strepen over de cornuelles. Bestrijk de koekjes met het eigeel + melk-mengsel. Strooi wat anijsmuisjes op de hoekjes. Bak de cornuelles ca. 12 minuten op 180° totdat ze licht goudgeel zijn. Succes, Paul